Greeting undocumented citizens of Amsterdam, one year every morning.
Speech 15 November 2015.

“Het is was in oktober 2015 dat ik op een geheime plek sprak met iemand over een Bed-Bad-Brood issue. De BBB’er (Bed-Bad-Broder) was erg bang en sprak namens 70 mannen die allemaal nieuwe onderbroeken moesten hebben en of ik die voor hen kon kopen.

Ik probeerde me een voorstelling te maken dat ik de Zeeman in zou lopen 70 onderbroeken zou gaan kopen. Hoeveel kilo is dat? Neem ik witte of zwarte? Welke maten? Ook begreep ik de vraag niet: waarom 70 nieuwe onderbroeken?

“Omdat onze onderbroeken te vuil zijn voor de wasmachine.”

“Maar moet je dan iedere dag nieuwe onderbroeken kopen omdat de wasmachine – een ding dat ontworpen is om schoon te maken – je vuile onderbroek niet aan zou kunnen?”

Ik was geschokt. Wat ben je als mens, als je onderbroek te vuil wordt bevonden voor een ding dat schoonmaakt. Word je dan zelf door je omgeving, door een ding, als te vuil beschouwd?

Achter die vraag om een nieuwe onderbroek zit het verhaal van afwijzing, pijn, onzekerheid en onveiligheid. Leven in het ‘eindstation’ BBB Amsterdam. Om 9.00 zonder geld op straat staan, naar een inloophuis met veel mensen, een bibliotheek, een treinstation. Onbeschermd de stad in, iedere dag dakloos gemaakt. Om vanaf 16.30u. weer naar binnen te mogen. Te slapen op zalen met 11 andere mannen.”

“People have no hope. They can only live here. It is the last resort. These are the people that are rejected, even kicked-out of their networks and rooms, they have nothing left.

“Women and men without money on the streets, every day. Like shadows in the city, no access to anything, creating vulnerable people.”

A very social church responded to my call for action and provided goodie-bags for the guys: new socks and new underwear.

De fundamentele vraag drong zich op: wat is de humanitaire ondergrens. Waar zijn de mensenrechten als mensen overdag geen toegang hebben tot water bijvoorbeeld. Geen geld hebben om naar de w.c. te kunnen gaan. Dat vrouwen kranten in hun broek proppen als ze menstrueren.

Iedere dag opnieuw, 365 dagen per jaar worden mensen dakloos gemaakt.

Het systeem is zo ontworpen om iedere vorm van autonomie te ontnemen. Want Amsterdam is bang voor de aanzuigende werking. Daarom hebben ambtenaren onder leiding van de burgemeester een aftrekkend systeem ontwikkeld dat onveiligheid propageert. Iedereen is-  iedere dag opnieuw – bang dat zij van het Bed Bad Brood bed afgetrokken wordt.

Hoe werkt dit ‘buitenwettelijke en geheel onverplichte en vrijblijvende aanbod’ van de gemeente Amsterdam:

  • 7.00 u. Harde klop op de deur door de beveiliger
  • Geen WiFi (basic human need nr. 1)
  • Openbaar Vervoer kaartje, 1 om ergens naartoe te gaan, 1 om terug te gaan. Rond de BBB voorziening mag je niet overdag in een straal van 500 meter rondhangen
  • Beveiliging met macht
  • Schorsing, kan zo maar
  • Geen fruit
  • Cateringbedrijf voor gedetineerden
  • Geen geld om overdag ergens te kunnen poepen of plassen
  • Geen drinken overdag
  • Geen eten overdag
  • Geen veilige, rustige plek
  • Geen privacy
  • Geen begeleiding
  • Geen juridische ondersteuning
  • Geen medische ondersteuning. GGD ziet daklozen als een openbare orde probleem
  • Twee smaken: “Charitiy or Criminal networks”
  • Dun maandverband. Doorlekkende vrouwen stonden wel eens vergeefs te vragen of ze al eerder naar binnen mochten.

Ik schrok er van. Dat dit in mijn stad gebeurt. Bange mensen op straat. Omdat we mensen willen uitsluiten, we deprive them of their fundamental rights.

Mensen voelen zich niet veilig en gehoor. What do you want to achieve mister mayor, unless this is exactly what you want?

Het beleid valt rechtstreeks onder Burgemeester van der Laan en in uitvoer heet het Programma Vreemdelingen.

Is dit programma eigenlijk een Reality Show, werkt Eberhard van der Laan voor Endemol? In wat voor aflevering zit ik eigenlijk?

“Where is the cliff-hanger?”

Na de brief van de burgemeester, op 9 november  2015 over aangescherpte regels – geen vast bed meer, bagage op straat meenemen – ontstond er onrust, protest, en een sprankje zelforganisatie. In het Wereldhuis waren de eerste vergaderingen.

Er kwam een opstand, het zette het niet door.

13 November 2015. Afsana werd geschorst uit de BBB nadat ze samen met Jane een sit-in had georganiseerd om te protesteren tegen deze aangescherpte regels.  Ze stond op straat. Waar ze naartoe ging wisten we niet, in ieder geval niet naar een We Are Here kraakpand.

15 november 2016, nu, tijdens het uitspreken van deze speech en exact een jaar geleden, werd er een dode vrouw gevonden in een park in Hasselt. Zij was, bleek later, onze Afsana. Het zou zelfmoord zijn, anderen denken dat ze in handen is gevallen van de mensenhandelnetwerken die ze zo hard probeerde te ontvluchten.

16 november 2015 tijdens de conferentie van Amnesty International: Mensenrechten op straat vroeg Vivian of we er iedere dag wilden staan, voor haar veiligheid. Ja. Daar werd ook een begin gemaakt met het sterker maken van de cliëntenraden in de BBB’s, dankzij een groep BBB’ers* en Pim’.

*Kris, Abdi, Vivian, Billy

By using existing systems we can amplify voices:  “Goedemorgen zeggen, dat hebben we sindsdien iedere dag gedaan bij de Walborg. Om Afsana niet te vergeten, om mensen die in de BBB zitten te steunen. Hou vol, er kan niets anders dan verandering komen.*”

“En daarnaast, wat is onze verantwoordelijkheid, wat kunnen we doen. Hoe kunnen we ‘partners in de uitvoering van het Programma beïnvloeden? Let’s beat the nasty tactics with nasty tactics. Let’s beat the absurdity with something absurd. Let’s keep on saying goodmorning for the coming year, until we have this change to 24hrs shelter with guidance.”

*If you beat absurdity with absurdity, things can change. Some things did change for the better but it took a while. Finally….. at the end of 2018 the BBB became 24hrs shelter.